EL DERİSİ TÜMÖRLERİ

Prof.Dr. Sıdıka Kurul
Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Uzmanı

Cilt Kanseri Nedir?

Cilt kanseri, cildin bazı hücrelerinde anormal bir şekilde kötü huylu bir tümör oluşturan değişikliktir. Bu anormal hücreler deri yoluyla bitişik yapılara yayılabilir (lokal invazyon) ,lenf bezlerine ve/veya diğer organlara sıçrayabilir ve metastaz adı verilen bir süreçle büyümeye /yayılmaya devam edebilir. Cilt, kanserin en sık geliştiği vücudun en büyük organısır. Elde, skuamöz hücreli karsinom (SHK) en sık görülen cilt kanseri türüdür, bunu bazal hücreli karsinom (BHK) ve melanom takip eder. Kaposi sarkomu, dermatofibrosarkoma protuberans, ter bezi tümörleri ve Merkel hücreli karsinom (MHK) gibi başka, daha nadir cilt kanseri türleri de vardır.

Risk faktörleri nelerdir?

Skuamöz hücreli karsinom, bazal hücreli karsinom ve melanomun tümü, kronik güneşe maruz kalma, açık veya açık ten ve bağışıklık baskılanması ile ilişkilidir. Diğer faktörler arasında radyasyona ve arsenik gibi belirli kimyasallara maruz kalma, yanık vb travmaya bağlı instabil nedbeler ve xeroderma pigmentosum ve Gorlin sendromu gibi belirli genetik durumlar yer alır. Aktinik keratoz, kutanöz boynuzlar ve Bowen hastalığı gibi malignite öncesi lezyonlar SHK’a dönüşebilir. Aile öyküsü ve belirli ben türleri (benler) de melanom için bir yatkınlığı gösterebilir.

Nasıl görünüyor?

Skuamöz hücreli karsinom (SHK) ciltte küçük sert nodüller gibi görünebilir. Genellikle kahverengi veya ten rengindedir, kabuklanma, ülserasyon veya kanama gösterebilirler. Pullu, üst tabaka bir deri boynuzu oluşturarak birikebilir. Kimilerinin aklına kanser gelmez sadece iyileşmeyen bir kesik veya enfeksiyon olduğunu sanabilir . Bazı SHK'ler büyük, mantar benzeri büyüme gibi ortaya çıkabilir. SHK, özellikle lenf nodlarına metastaz yapma potansiyeline sahiptir.

Bazal hücreli karsinom, klasik olarak, üzerinde telenjiektaziler (anormal yüzeysel küçük kan damarları) bulunan, yarı saydam, inci gibi bir sınırı olan küçük, iyi tanımlanmış bir nodül olarak tanımlanır. Bunlar da ülserleşebilir ve kronik bir yara gibi görünebilir. Daha yavaş büyüme eğilimindedirler ve daha az metastaz yapma eğilimi gösterirler.

Melanomlar genellikle ben veya doğum lekesi gibi görünür, ya da sağlam deriden (DeNovo) gelişebir. Büyüme (genişleme,yükselme) , renk veya şekil farklılıkları, düzensiz kenarlar ve/veya 6 mm'den daha büyük çap gösteren lezyonlar melanom için şüphelidir. Melanomun (Patoloji incelemesi ile belirlenen başta Breslow kalınlığı ve ülserasyon olmak üzere ) prognostik parametrelere paralel olarak lenf bezi ve/veya sistemik metastaz yapma potansiyeli mevcuttur. Yani >4 mm ve ülserasyon tespit edilen melanomda lenf bezi ve uzak metastaz riski daha yüksektir.

Teşhis

Lezyonun varlığını ve değişimleri genellikle hasta bilir ve hekime müracaat eder. Kimi zaman başka bir nedenle gittiği doktor tesadüfen fark eder. Dikkatli öykü alınır ve fizik muayene (gözle,elle,dermoskop vb)yapılır.Lezyonun habis olduğunu doğrulamak için biyopsi gereklidir; büyük bir lezyonun sadece küçük bir kısmı alınarak (punch ve insizyonel biyopsi) veya küçük bir lezyonun tamamı kesilip çıkarılarak yapılabilir, kesin tanı patolog tarafından konur.

Lenf düğümleri, özellikle melanom ve skuamöz hücreli karsinom için ortak bir metastaz yeri oldukları için de incelenmelidir. Özellikle melanomda metastazı kontrol etmek için sentinel lenf nodu biyopsisi, BT taraması ve/veya PET taraması gibi diğer değerlendirmelere ihtiyaç duyulabilir.

Cilt Kanserinde Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Standart tedavi, kanserli dokuyu yeterli sağlam sınırlarla cerrahi olarak çıkarılması;oluşan cerrahi yaranın deri grefti veya lokal flep kaplamasıdır. Kanserin bulunduğu yere göre total parmak veya falanksdan lokal amputasyon yapılabilir. SHK ve melanomda sentinel lenf nodu biyopsisi göz ardı edilmemelidir. Patoloj inceleme sonuçlarına göre radyasyon ve/veya sistemik ilaç tedavisi gibi ek müdahaleler de gerekebilir.

Cilt kanseri için en iyi tedavi korunmadır. Koruyucu giysi ve güneş kremi kullanın ve diğer etken maddelere yüksek riskli maruz kalmaktan kaçının. Ayrıca, erken teşhis ile prognoz çok daha iyidir, bu nedenle cildinizi düzenli olarak kontrol edin ve herhangi bir lezyonu derhal doktorunuza gösterin.